Op 10 maart 2017 zijn een aantal wijzigingen in het Belgisch auteursrecht van kracht geworden op het vlak van de uitzonderingen.
Het auteursrecht laat het gebruik van werken niet toe zonder de voorafgaandelijke toestemming van de auteursrechthebbenden. Uitzonderingen op het auteursrecht laten evenwel onder bepaalde omstandigheden gebruik van werken wél toe zonder dat de auteursrechthebbenden dit kunnen verbieden.
Hieronder wordt beknopt een overzicht gegeven van de nieuwe bepalingen.
De reprografie uitzondering
De reprografie uitzondering kan iedereen aanwenden voor het kopiëren van werken voor intern-professioneel gebruik (kopiëren voor extern gebruik is dus niet mogelijk). Alle medewerkers van bibliotheken, archieven, musea, onderwijs- en wetenschappelijke instellingen of andere overheidsadministraties kunnen deze uitzondering toepassen voor het maken van kopieën voor intern gebruik binnen de organisatie of instelling waarvoor ze werken.
De uitzondering is wel beperkt tot fotokopieën (dus een kopie van papier naar papier). Afdrukken van een digitale tekst naar papier of inscannen van een papieren tekst naar een digitaal bestand valt niet onder deze uitzondering.
Bovendien is ook de omvang van hetgeen gefotokopieerd mag worden beperkt. Zo mogen artikelen of werken van beeldende of grafische kunst (denk aan foto’s, tekeningen, enz.) volledig worden gefotokopieerd. Van andere werken (bvb. een boek) mag enkel een kort fragment worden gefotokopieerd (zoals een aantal pagina’s van een boek). Bladmuziek is volledig uitgesloten en kan dus nooit onder deze uitzondering worden gefotokopieerd.
De privékopie uitzondering
De privékopie uitzondering kan iedereen aanwenden voor het kopiëren van werken voor persoonlijk gebruik. Het kopiëren mag dus enkel dienen om het werk zelf te lezen, te bekijken of te beluisteren binnen de beperkte kring van de familie.
Alle mogelijke kopieën zijn toegelaten onder deze uitzondering : fotokopiëren, afdrukken, digitaal opslaan, downloaden, inscannen enz. (dus van papier op papier en naar digitaal, van digitaal naar papier, van digitaal naar digitaal).
Alle werken mogen integraal worden gekopieerd (er is dus geen beperking qua omvang zoals in de reprografie uitzondering). Ook hier is bladmuziek wel volledig uitgesloten.
Het gekopieerde werk dient wel een rechtmatige oorsprong te hebben: het downloaden, afdrukken of kopiëren van een illegale versie van een werk kan dus niet
De uitzonderingsgroep ten behoeve van onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
Alle uitzonderingen voor onderwijs en wetenschap zijn voortaan gegroepeerd in één bepaling.
De onderwijs/wetenschap uitzondering kan iedereen aanwenden die werken wil gebruiken ten behoeve van onderwijs of wetenschappelijk onderzoek. In principe kan dit iedereen zijn, doch in het bijzonder kan gedacht worden aan leraren, docenten, studenten, wetenschappelijke medewerkers, onderzoekers enz.
Voor onderwijs en wetenschappelijk onderzoek is – mits bronvermelding – toegelaten:
- Het citeren uit een werk in een eigen werk.
- Het kosteloos uitvoeren van werken in het kader van schoolactiviteiten.
- Het reproduceren van volledige werken (dus geen beperking qua omvang) ongeacht de drager van het werk (dus fotokopiëren, scannen, digitaal opslaan, downloaden afdrukken enz.). Bladmuziek is ook hier uitgesloten.
- Het mededelen van werken door onderwijs- en wetenschappelijke instellingen voor zover dit beveiligd wordt door passende maatregelen (dus via een gesloten netwerk).
De vergoeding als compensatie voor deze uitzonderingen
Als compensatie voor deze uitzonderingen dient wel een vergoeding te worden betaald.
Voor de uitzondering van de reprografie dient – zoals vroeger – een vergoeding te worden betaald per kopie van een beschermd werk aan de auteurs. Daarenboven dient een (nieuwe) vergoeding te worden betaald aan de uitgevers per kopie van een uitgave. De vergoeding die werd betaald bij de aankoop van een printer of ander reproductieapparaat is afgeschaft. Deze vergoeding wordt betaald aan Reprobel.
Voor de uitzondering van de privé-kopie wordt een vergoeding betaald bij de aankoop van reproductieapparaten en lege dragers. Deze vergoeding komt toe aan de auteurs, de uitvoerende kunstenaars, de muziekproducenten en de filmproducenten. Deze vergoeding wordt betaald aan Auvibel.
Voor de uitzonderingen voor onderwijs en wetenschappelijk onderzoek dient een onderwijs- of wetenschappelijke instelling per leerling een bedrag te betalen (dat stijgt naargelang het onderwijsniveau). Deze vergoeding gaat voor de helft naar auteurs en voor de helft naar uitgevers. Deze vergoeding wordt betaald aan Reprobel.
